آیین نامه ها و استاندارد های متعددی برای ارزیابی لرزه ای سازه ها و تجهیزات صنعت نفت استفاده می شوند . برخی از این آیین نامه ها برای طراحی ساختمان ها تدوین شده اند و فاقد توصیه های کافی و جامع برای طراحی دقیق سازه ها و تجهیزات موجود در صنعت نفت ، ناگزیر به تفسیر قضاوت فردی از آیین نامه های موجود می باشند .

طراحی سازه های ساختمانی ضروری ، سازه های غیر ساختمانی و تجهیزات صنعت نفت می تواند با دو روش " تنش مجاز " و " مقاومت " انجام گیرد . اعضای این سازه ها باید دارای ویژگی لازم در برابر بحرانی ترین ترکیب های بارگزاری و نیز بارگزاری شامل ضریب اضافه مقاومت باشند .

بنا به نوع سازه از یک یا دو یا سطح خطر برای طراحی سازه ها و تجهیزات صنعت نفت استفاده می شود . سازه باید در برابر سطح خطر موردنظر طبق ضوابط طراحی شود . 

در تهیه ی طیف های حاصل از هر سطح خطر ، اثر عدم قطعیت در پارامتر های شناخت زمین لرزه - نظیر موقعیت جغرافیایی کانون زلزله ، ژرفای کانونی ، نرخ جابجایی گسلش ، جهت ها و نرخ انتشار گسیختگی و خصوصیات مکانیکی محیط چشمه ی لرزه زا  - باید لحاظ شود .

كشور ايران در منطقه اي از جهان با خطر نسبي زلزله قابل توجه قرار گرفته است. بر اين اساس توجه به عملكرد لرزه اي سازه ها و تاسيسات مختلف از اهميت بسزايي برخوردار است. وجود منابع متعدد نفت و گاز در كشور موجب گسترش مجتمع ها و تاسيسات مرتبط با صنايع نفت، گاز و پتروشيمي شده است كه تراكم بسياري از اين تاسيسات در مناطق لرزه خيز سبب افزايش اهميت بررسي عملكرد لرزه اي سازه ها و تجهيزات موجود در اين مجتمع ها شده است.

اين در حالي است كه آسيب هاي وارده بر سازه ها و تاسيسات صنعت نفت، محدود به خسارت هاي مستقيم فيزيكي نمي شود و تبعات گسترده غيرمستقيمي چون خسارت هاي اقتصادي ناشي از وقفه در عمليات، انفجار و آتش سوزي و آلودگي هاي زيست محيطي را نيز در بر خواهد داشت. بر اين اساس توجه ويژه به عملكرد لرزه اي سازه ها و تاسيسات صنعت نفت امري ضروري به شمار ميرود.

عملكرد لرزه اي سازه و تاسيسات از دو جنبه طراحي سازه هاي جديد و ارزيابي آسيب پذيري و بهسازي لرزه اي سازه هاي موجود قابل بررسي است. سازه ها و تاسيسات مربوط به صنعت نفت از لحاظ تنوع عملكرد، سيستم باربري و رفتار لرزه اي، قابل مقايسه با سازه هاي ساختماني نيستند. بر اين اساس استفاده از آيين نامه ها و ضوابط ساختماني متداول طراحي به منظور ارزيابي آسيب پذيري لرزه اي سازه- ها و تاسيسات موجود كافي نميباشد. از اين رو امور فني و مهندسي زلزله معاونت مهندسي و نظارت بر طرح هاي وزارت نفت، توسعه راهنماها، دستورالعملها و آيين نامه هاي طراحي و ارزيابي لرزه اي تاسيسات صنعت نفت را در دستور كار خود قرار داده است.

آيين نامه ها، استانداردها و مشخصات فني وابسته

- آيين نامه UBC

- آيين نامه NBC

- آيين نامه SBC

- استاندارد 650 API ،مخازن فولادي جوش شده نفت

- دستنامه ساختمان هاي فولادي AISC ،طراحي به روش تنش مجاز

- دستنامه ساختمان هاي فولادي AISC ،طراحي به روش LRFD

- آيين نامه طراحي سازه هاي بتن مسلح، 318 ACI

- آيين نامه طراحي ساختمانه اي بنايي، 530 ACI

- حداقل بار طراحي ساختمان ها و ساير سازه ها،7-ASCE

- آيين نامه بويلرها و مخازن تحت فشار، ASME

- آيين نامه لوله هاي پالايشگاه هاي نفتي و واحدهاي شيميايي، 3.B31 A

طراحي لرزه اي مناسب با درنظرگرفتن مسايل زير امكان پذير است:

الف: تعيين كليه خطرات لرزه اي محتمل براي ساختگاه

ب: تعريف اهداف عملكرد براي سازه ها و تجهيزات مختلف براساس كاربرد آنها

ج: توسعه مباني طراحي براي رسيدن به اهداف عملكرد لرزه اي در نظر گرفته شده براي اين تاسيسات

د: اطمينان از اينكه طراحي و اجرا با مباني ذكرشده دربند "ج" سازگار باشد.

ملاحظات ارزيابي آسيب پذيري لرزه اي سازه هاي موجود

روش ها و ملاك هاي پذيرش ارزيابي تاسيسات موجود، در مقايسه با روش ها و معيارهاي طراحي تاسيسات جديد از تنوع بيشتري برخوردار است. اين روش ها و معيارهاي پذيرش، بستگي به اهداف ارزيابي و خواسته هاي كارفرمايان دارد. ملاحظات كليدي در زمينه ارزيابي تاسيسات موجود عبارتند از:

الف: معيارهاي پذيرش (حدود تنش و يا تغيير شكل) بسته به هدف ارزيابي ممكن است كمتر و يا بيشتر از معيارهاي پذيرش طراحي باشند.

ب: ممكن است با توجه به عملكرد تجهيزات و اندركنش بخشهاي مختلف، كنترل معيارهاي پذيرش ديگري نيز لازم باشد.

ج: بارهاي وارد بر سازه هاي موجود ممكن است در طول زمان تغيير كند، لذا در زمان ارزيابي بايد بارهاي واقعي را در نظر گرفت.

د: هرگونه تغيير در حوزه عملكرد (وزن، شرايط بهره برداري و غيره) ميتواند در ارزيابي موثر باشد و بايد ثبت شود. همچنين هر عاملي كه ممكن است بر عملكرد سيستم تاثير بگذارد، اعم از سازه اي و بهره برداري، را بايد در نظر گرفت.

ه: طول عمر باقيمانده تاسيسات يك عامل مهم در ارزيابي است و بايد در نظر گرفته شود.

و: در ارزيابي تاسيسات موجود بايد مشخصات واقعي مصالح در نظر گرفته شوند.

ز: اطلاعات به دست آمده از بازرسي هاي ميداني، مانند آسيب هاي وارده بر اعضاي سازه اي (مثل خوردگي فلزات و ترك بتن) بايد ثبت شوند.

در مجموع براي ارزيابي دقيق از عملكرد سازه يا سيستم لازم است برآورد دقيقي از سازه و مشخصات مصالح، انجام داده شود.

طبقه بندي براساس كاربري

در روند انجام طراحي و يا ارزيابي آسيب پذيري لرزه اي، سازه ها و تجهيزات موجود در صنعت نفت به سه گروه تقسيم بندي ميشوند:

- عمومي

- خطرزا

- حياتي

گروه عمومي شامل سازه ها و تجهيزاتي است كه در دو گروه ديگر قرار نميگيرند. سازه ها و تجهيزات اين گروه را ميتوان به دو زيرمجموعه عادي و ويژه طبقهبندي كرد. سازه ها و تجهيزات گروه عادي بايد براي حداقل بارهاي زلزله تعريف شده در آيين نامه ها و اين راهنما طرح شوند.

سازه ها و تجهيزات گروه ويژه ممكن است براي حفظ سرمايه كارفرمايان، براساس نيازهاي طراحي بالاتري طراحي شوند.

گروه خطرزا شامل سازه ها و تجهيزاتي است كه مواد خطرناك را نگهداري ميكنند. اين دسته از سازه ها و تجهيزات بايد به منظور تامين قابليت حفظ مواد خطرناك طراحي شوند و نيازي به حفظ قابليت عملكرد آنها فراتر از حفظ محتويات نيست. رفتار اين سازه ها و تجهيزات درصورت آسيب ديدگي بايد به گونه اي باشد كه موجب رها شدن مواد خطرناك در محيط زيست نشود.

گروه حياتي شامل سازه ها و تجهيزاتي است كه براي عمليات اضطراري پس از وقوع زلزله لازم ميباشند. براين اساس سازه ها و تجهيزات اين گروه بايد به گونه اي رفتار كنند كه پس از زلزله بتوانند قابليت بهره برداري خود را حفظ كنند. در حالت كلي براي سازه هاي اين گروه مقادير تنش ها و تغييرمكانها بايد به گونه اي محدود شوند كه متضمن عملكرد بيوقفه سازه ها و تجهيزات پس از وقوع زلزله باشند.